Obraz ciała, zwany też wizerunkiem tworzy się w umyśle człowieka. Ma bardzo subiektywną naturę, gdyż zbudowany jest przede wszystkim na podstawie własnych kryteriów i wymogów.
Towarzyszy nam od dzieciństwa wahając się w zależności od wieku, odczuwanej satysfakcji lub chwilowego nastroju. Składa się z wielu kluczowych komponentów, które determinują sposób integracji z naszym ciałem oraz pewność siebie w jego eksponowaniu.
Do głównych składników wizerunku ciała wymienionych przez holenderskiego badacza emocji Nico Frijde należą: składnik poznawczy (myśli dotyczące ciała), behawioralny (podstawy względem ciała), emocjonalny (uczucia związane z własnym ciałem) oraz składnik percepcyjny (subiektywne doświadczanie ciała).
Dla komponentu emocjonalnego charakterystyczne dla kobiet jest częste niezadowolenie z własnego wyglądu, co wpływa na doświadczanie wielu negatywnych emocji. Wynika to przede wszystkim z braku akceptacji własnego ciała i z niskiej samooceny. W budowaniu wizerunku ciała dużą rolę odgrywa postawa względem ciała tzw. czynnik behawioralny.
Mężczyźni i kobiety, którzy pragną zmienić swoje ciała angażują się w aktywności, których celem jest udoskonalenie swojej figury i zredukowanie kilogramów. Robią to za pomocą stosowania różnych zabiegów, diet, ćwiczeń lub preparatów ziołowych. Myśli dotyczące ciała oraz jego percepcja są nierozłącznymi elementami kreowania wizerunku ciała. W zależności od osobowości i pewności siebie myśli dotyczące ciała mogą być mniej lub bardziej pozytywne. Ich treść może się skupiać m.in. na mankamentach ciała, niewłaściwych proporcjach lub zadowoleniu z własnego ciała, dobrej kondycji włosów i skóry.
Percepcję ciała stanowią subiektywne wrażenia cielesne, które towarzyszą człowiekowi podczas każdego dnia. Są odczuwalne podczas uczucia głodu, zmęczenia, w trakcie wypoczynku i w stresie. Można do nich zaliczyć pojedyncze sygnały wskazujące na napięcie, rozluźnienie mięśni, uczucie komfortu w jamie brzusznej lub przyśpieszone i spowolnione bicie serca. Reasumując, obraz własnego ciała składa się przede wszystkim z właściwej oceny wyglądu ciała oraz myśli i uczuć na jego temat.
Wraz z postępem globalizacji zauważono wzmożoną tendencję do upiększania ciała. Obraz ciała stworzony przez społeczeństwo i media okazał się jednolity i bardzo ograniczony. Został skierowany zarówno do mężczyzn jak i kobiet niezależnie od ich wieku, upodobań czy przyzwyczajeń. To ujednolicenie, brak indywidualizmu także w ubiorze, który może służyć za narzędzie ekspresji, ograniczyło kontakt z własnym ciałem. Ciało zostało postrzegane jako obiekt, który wymaga ciągłych metamorfoz zgodnie z wyznaczonymi trendami i wymogami społeczeństwa.
Biorąc pod uwagę, że, obraz ciała może ulegać zmianie w wyniku napływających informacji z otoczenia, należy zachować szczególną ostrożność słuchając komentarzy i osądów innych osób. Jego ocena waha się od zadowolenia po niezadowolenie, brak akceptacji i zniekształcenie wizerunku, tj. dysmorfobię. Niechęć wobec ciała może powodować bardzo duże uszczerbki na zdrowiu psychicznym i fizycznym. Narażone są na to w szczególności młode kobiety, które są w grupie ryzyka zaburzeń odżywiania takich jak bulimia i anoreksja.
Pamiętajmy, że wizerunek ciała jest jednym z wielu komponentów samooceny. Dużą rolę w budowaniu pozytywnego wizerunku na swój temat jest świadomość swoich zdolności, cech charakteru, a także relacji z bliskimi. Podczas gdy uroda z upływem czasu przemija, pozostaje nasza unikalna osobowość i wspomnienia.
Oto parę praktycznych wskazówek jak podwyższych swoją samoocenę
1. Skoncentruj się na zdrowiu. Wzmożone starania o idealną sylwetką mogą stanowić zagrożenie da Twojego zdrowia. Dostosuj ćwiczenia oraz żywność, tak aby nie rozregulować gospodarki Twojego organizmu.
2. Popatrz na siebie jako na całość. Weź pod uwagę Twoje umiejętności, talenty, siłę charakteru, nie tylko to jak wyglądasz.
3. Odrzuć kryteria idealnej urody narzucone przez media. Nie zdołasz ich spełnić, ponieważ są nierealne. Zamiast przyglądać się gwiazdom z okładek magazynów, przyjrzyj się ludziom, których znasz i podziwiasz.
4. Zaakceptuj niedoskonałości. To one świadczą o Twojej niepowtarzalnej urodzie.
Mgr Ewelina Bąk, psycholog
