Wydział Konsularny Ambasady RP w Austrii przygotowal poradnik dla obywateli polskich podejmujących pracę w Austrii.zawiera on przydatne informacje dotyczace m.in. prawa pobytowego,pracy i podatkow, swiadczen socjalnych , sluzby zdrowia i szkolnictwa, wreszcie informacje dla kierowcow i posiadaczy samochodow.

W Austrii każdy zatrudniony legalnie pracownik podlega powszechnemu ubezpieczeniu społecznemu. W celu uzyskania prawa do bezpłatnych świadczeń zdrowotnych należy okazać kartę meldunkową pracodawcy, który zgłasza ją w lokalnej kasie chorych. Osoby, które prowadzą własną działalność gospodarczą powinny zgłosić się do ubezpieczenia w rzemieślniczej kasie chorych. Ubezpieczenie społeczne gwarantuje pracownikowi m.in.: zasiłek chorobowy, opiekę medyczną, hospitalizację, rekompensaty w przypadku wypadku przy pracy. Osobom przebywającym i pracującym w Austrii przysługuje szereg świadczeń socjalnych. W poniższym poradniku ograniczamy się do opisania jedynie najistotniejszych zasiłków. Szczegółowe informacje również w j. polskim można znaleźć na stronie internetowej:

http://sozialinfo.wien.gv.at/content/pl/10/Homepage.do

1.1.Zasiłek rodzinny (Familienbeihilfe).

Zasiłek rodzinny w Austrii jest niezależny od dochodów, ani  okresu zatrudnienia. Zasadniczo  prawo do zasiłku mają rodzice, których centrum interesów życiowych znajduje się na terytorium Austrii i których dzieci żyją z nimi we wspólnym  gospodarstwie domowym  lub gdy w przeważającej mierze łożą oni na utrzymanie dziecka/dzieci.

W kręgu uprawnionych są:

• Obywatele Austrii.
• Obywatele UE/EOG.
• Obywatele państw trzecich przebywający w Austrii legalnie na podstawie  długoterminowego prawa pobytu.
• Uznani uchodźcy i azylanci.

Prawo do zasiłku przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia.  Dla starszych dzieci zasiłek przysługuje jedynie wtedy gdy kształcą się do wykonywania zawodu (szkoła zawodowa, praktyka, czeladnictwo). W przypadku dorosłych studiujących dzieci, prawo do zasiłku regulują odrębne zasady. Zasiłek wypłacany jest co do zasady matce prowadzącej gospodarstwo domowe, może ona jednak pisemnie zrezygnować z zasiłku na rzecz drugiego rodzica.

Wniosek o zasiłek  składa się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania urzędu skarbowego (Finanzamt). Urząd może zażądać wszelkich dokumentów potwierdzających  informacje zawarte we wniosku. W przypadku obywateli EU koniecznie należy przedłożyć dokument potwierdzający legalny pobyt w Austrii (Anmeldebescheinigung).

Zasiłek jest wypłacany zasadniczo 6 razy w roku, w dwumiesięcznych ratach. Dodatkowo we wrześniu wartość miesięcznego zasiłku rodzinnego jest wypłacana podwójnie (tzw. 13. zasiłek rodzinny). Wnioski składa się co roku i możliwe jest złożenie ich do 5 lat wstecz (po pięciu latach roszczenie dot. zasiłku przedawnia się).   W praktyce zdarza się, że zasiłek jest wypłacany obywatelom UE ze znacznym opóźnieniem, nie jest to jednak zasada i wynika najczęściej z konieczności potwierdzenia danych zawartych we wniosku.

Wysokość miesięcznego zasiłku rodzinnego na każde dziecko w zależności od jego wieku wynosi w euro odpowiednio:

	Na każde dziecko	Od miesiąca gdy dziecko skończy 3 lata	Od miesiąca gdy dziecko skończy  10 lat	Od miesiąca gdy dziecko skończy 19 lat
Pierwsze dziecko	105.4	112.7	130.9	152.7
Drugie dziecko	118.2	125.5	143.7	165.5
Trzecie dziecko	140.4	147.7	165.9	187.7
Czwarte dziecko	155.4	162.7	180.9	202.7

Przykład: W przypadku rodziny posiadającej trójkę dzieci – 2-letnie, 4 letnie i 12 letnie, zasiłek wynosi 105,4+125,5+165,9= 396,8 euro miesięcznie.

Na każde kolejne dziecko zasiłek jest podwyższany o 50 euro. W przypadku dziecka niepełnosprawnego zasiłek jest wyższy o 138,30 euro. Niepełnosprawność musi być potwierdzona  badaniami lekarskimi oraz przez zaświadczenie Federalnego Urzędu ds. Socjalnych.

Złożenie wniosku jest bezpłatne.

1.2.Zasiłek rodzinny wyrównawczy (Differenzzahlung).

Prawo do zasiłku rodzinnego wyrównawczego mają rodzice (bądź rodzic), których centrum interesów życiowych znajduje się na terenie Austrii a których dzieci żyją we wspólnym gospodarstwie domowym z drugim z rodziców bądź prawnych opiekunów w Polsce lub gdy łożą oni w przeważającej mierze na utrzymanie dziecka/dzieci przebywających w Polsce.

Prawo do zasiłku przysługuje na takich samych zasadach jak w przypadku dzieci przebywających na terenie Austrii.

Wniosek składa się do właściwego ze względu na miejsce zamieszkania rodzica ubiegającego się o zasiłek urzędu skarbowego (Finanzamt). Do wniosku należy dołączyć dodatkowo formularze typu 401 i 411, które należy potwierdzić w Polsce.

Zasiłek jest wypłacany zasadniczo po upływie roku kalendarzowego w jednorazowej kwocie będącej różnicą między kwotą zasiłku rodzinnego wypłaconego w kraju zamieszkania dziecka/dzieci a kwotą zasiłku rodzinnego przyznanego w Austrii.

Wnioski składa się co rok i możliwe jest ich złożenie do 5 lat wstecz (po pięciu latach roszczenie dot. zasiłku ulega przedawnieniu).

1.3.Zasiłek dla bezrobotnych (Arbeitslosengeld)

Prawo do zasiłku dla bezrobotnych posiada osoba, która potrafi udokumentować wymagane, według przepisów ubezpieczenia dla bezrobotnych, minimum okresu zatrudnienia[1]  i która, w czasie trwania pobierania zasiłku dla bezrobotnych, pozostaje do dyspozycji[2] Urzędu Pośrednictwa Pracy (AMS).

 
Wysokość, jak i okres wypłacania powyższego świadczenia uzależnione są zarówno od czasokresu trwania stosunku pracy, jak i wysokości otrzymywanego wynagrodzenia.
 

Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zależy od długości okresów poprzedniego zatrudnienia i od wieku bezrobotnego i wynosi od 20 do 52 tygodni.

W wypadku udziału w szkoleniach organizowanych przez Urząd Pośrednictwa Pracy (AMS) okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych zostaje odpowiednio przedłużony (nie dotyczy zasiłku doraźnego – Notstandshilfe).

1.4.Zasiłek doraźny (Notstandshilfe )
Prawo do otrzymania zasiłku doraźnego przysługuje bezrobotnym, których roszczenie do zasiłku dla bezrobotnych i świadczeń przedemerytalnych zostało wyczerpane a którzy pozostają do dyspozycji Urzędu Pośrednictwa Pracy (AMS) i znajdują się w trudnej sytuacji materialnej.

Bezrobotni nie należący do wyżej wymienionych kręgów osobowych mogą, w sytuacjach wyjątkowych, otrzymać zasiłek dla bezrobotnych i/albo zasiłek doraźny na łączny okres nie przekraczający jednego roku.

Wniosek o przyznanie zasiłku doraźnego należy złożyć przed upływem 3 lat, licząc od chwili zakończenia pobierania zasiłku dla bezrobotnych. Z reguły przyznawany on jest na okres 52 tygodni a przed jego upływem należy złożyć wniosek o przedłużenie.

1.5.Świadczenie przedemerytalne (Pensionsvorschuss)
Bezrobotni, którzy wystąpili o przyznanie renty inwalidzkiej lub renty z tytułu niezdolności do wykonywania zawodu, emerytury albo emerytury związanej z pracą wykonywaną w wyjątkowo ciężkich warunkach (Nachtschicht-Schwerarbeitgesetz) mogą otrzymać jako świadczenie przedemerytalne zasiłek dla bezrobotnych (lub zasiłek doraźny) na okres załatwienia niezbędnych formalności. Osoby pobierające świadczenie przedemerytalne nie muszą wykazywać gotowości do podjęcia pracy i nie muszą w czasie otrzymywania świadczenia pozostawać do dyspozycji Urzędu Pośrednictwa Pracy (AMS).

Świadczenie przedemerytalne wypłacane jest w wysokości należnego zasiłku dla bezrobotnych lub zasiłku doraźnego, nie może ono jednak przekroczyć dziennie 1/30 średnio przewidywalnej stawki przyszłej emerytury. Wynosi ona dla emerytury € 37,73, a dla renty inwalidzkiej € 30,07 dziennie. Jeżeli wysokość emerytury jest znana i wynosi mniej, podane powyżej stawki zostają odpowiednio obniżone.

W przypadku przyznania emerytury suma otrzymanego świadczenia przedemerytalnego zostaje odliczona od przysługującej nadpłaty emerytury i zwrócona Urzędowi Pośrednictwa Pracy. W razie otrzymania decyzji odmownej nie przysługuje żadna nadpłata do przysługującego wyższego zasiłku dla bezrobotnych lub zasiłku doraźnego.

W czasie pobierania świadczenia przedemerytalnego dopuszczalny jest, nie przekraczający 3 miesięcy, pobyt za granicą. Świadczenie przedemerytalne przysługuje także w trakcie pobytu w szpitalu, nawet w wypadku braku uprawnień do zasiłku chorobowego.

1.6.Zasiłek przejściowy (Übergangsgeld)
Osobom, które na skutek podniesienia granicy wieku emerytalnego nie mogły w latach 2004 – 2015 przejść na wcześniejszą emeryturę, przysługuje, do chwili nabycia prawa do emerytury, roszczenie do zasiłku przejściowego, jeżeli spełniają one wymogi konieczne do otrzymania zasiłku dla bezrobotnych, były w okresie ostatnich 15 miesięcy co najmniej 52 tygodnie bezrobotne i pomimo intensywnych starań nie znalazły stałego miejsca zatrudnienia. Podane powyżej okresy (52 tygodnie/15 miesięcy) zostają, w przypadku pobierania zasiłku chorobowego, zasiłku tygodniowego, jak również w przypadku pobytu w sanatorium lub w domu opieki, odpowiednio przedłużone.

Wymogi te zostają również spełnione w przypadku udokumentowania wykonywania w przeciągu ostatnich 25 lat przed złożeniem wniosku, zatrudnienia podlegającego obowiązkowi płacenia składek ubezpieczeniowych i trwającego 780 tygodni, przy czym wymienione powyżej 25 lat zostaje rozszerzone na nie podlegające obowiązkowi płacenia składek z tytułu ubezpieczenia na wypadek bezrobocia okresy opieki nad dzieckiem (do chwili ukończenia przez nie 15 roku życia). Zasiłek przejściowy przysługuje w wysokości podstawy wymiaru zasiłku dla bezrobotnych plus 25%, plus płatne dodatki rodzinne; co najmniej jednak w wysokości zasiłku dla bezrobotnych, łącznie z dodatkiem wyrównawczym.

W przypadku braku perspektywy na znalezienie w najbliższej przyszłości dla (i przez) pobierającego świadczenie miejsca pracy, istnieje możliwość zwolnienia tej osoby przez Urząd Pośrednictwa Pracy (AMS) z obowiązku stałego pozostawania do dyspozycji tego urzędu i kontynuowania wypłacania zasiłku przejściowego np. w trakcie pobytu za granicą.

Podania o przyznanie powyższych świadczeń należy składać w regionalnych Urzędach Pośrednictwa Pracy (regionale Geschäftsstelle des AMS). Poza tym istnieje obowiązek niezwłocznego, najpóźniej przed upływem jednego tygodnia, informowania Urzędu Pośrednictwa Pracy o wszystkich istotnych zmianach dotyczących np. sytuacji ekonomicznej, przebywania na zwolnieniu lekarskim, zmiany miejsca zamieszkania, pobytu za granicą itd. Niedotrzymanie wyznaczonych terminów kontrolnych, jak również odmówienie przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia, lub szkolenia może spowodować utratę otrzymywanego świadczenia.

W trakcie pobytu za granicą, albo po zakończeniu pobierania przysługującego świadczenia, ochrona zdrowotna działa jeszcze przez okres następnych 6 tygodni, jeżeli ubezpieczenie zdrowotne obowiązywało (trwało) nieprzerwanie przez 6 tygodni, albo przez okres co najmniej 26 tygodni w ciągu ostatniego roku.

1.7.Transfer zasiłków dla bezrobotnych z Polski do krajów UE, w których poszukuje się pracy
Od 1 maja 2010 r. w krajach Unii Europejskiej obowiązują nowe przepisy dotyczące koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, w tym transferu zasiłków dla bezrobotnych: rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 i rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 987/2009.

Jeżeli w Polsce ma się  prawo do zasiłku dla bezrobotnych, należy  się on także podczas poszukiwania pracy za granicą we wszystkich państwach Unii Europejskiej, w państwach Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Lichtenstein, Norwegia i Islandia) oraz Szwajcarii.

 

Jeśli więc Polak chce szukać pracy w np. w Austrii,
i  dostawać tam przysługujący mu polski zasiłek musi spełnić polskie kryteria jego przyznania (pracować 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy). Dodatkowo musi:

 · być przynajmniej przez 4 tygodnie zarejestrowany jako bezrobotny (ale uwaga! Może poprosić by czas ten skrócono; w tej sprawie decyzję musi wydać instytucja właściwa – w Polsce jest to odpowiedni wojewódzki urząd pracy),
 
· zgłosić instytucji właściwej zamiar wyjazdu w celu poszukiwania pracy w innym państwie członkowskim i złożyć wniosek o wydanie formularza E 303 (U2) (niezgłoszenie faktu wyjazdu może spowodować utratę prawa do zasiłku w danym państwie),
 
. w ciągu 7 dni od momentu wyjazdu zgłosić się (zarejestrować) do właściwej instytucji (urzędu pracy) państwa, w którym zamierza poszukiwać pracy (termin ten w wyjątkowych sytuacjach może być przedłużony) – spełnienie tego warunku oznacza wypłatę zasiłku dla bezrobotnych również za okres pozostawania w podróży.
 
Jeśli nie zostanie zachowany termin 7 dni wówczas zasiłek będzie przysługiwał dopiero od dnia zarejestrowania, pomniejszony o czas pozostawania w podróży

Więcej informacji na stronie internetowej:

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=62&#25